COVID-19 bukan sahaja merosakkan paru-paru dan sistem pernafasan tetapi juga menyebabkan kemudaratan teruk kepada jantung, usus dan sistem saraf yang termasuk otak. Satu kajian di United kingdom telah menunjukkan bahawa kecederaan otak yang disebabkan oleh COVID-19 mungkin berterusan selama berbulan-bulan selepas jangkitan.
Kajian yang diterbitkan dalam jurnal Nature Communications pada Disember 2023 mendedahkan sesetengah pesakit COVID-19 yang telah pulih, semasa kelihatan sihat dalam ujian keradangan darah rutin, menunjukkan penanda kecederaan otak dalam darah mereka.
Kajian itu menganalisis sampel daripada lebih 800 pesakit COVID-19 yang dimasukkan ke hospital di England dan Wales,yang mana separuh daripadanya telah mengalami keadaan neurologi baharu. Para penyelidik mengukur penanda kecederaan otak dalam sampel ini, termasuk antibodi, protein radang serum (cytokines), dan protein kecederaan otak (neuroglial).
Keputusan menunjukkan semasa permulaan pantas simptom COVID-19, badan menghasilkan pelbagai protein keradangan utama dan penanda kecederaan otak. Mengejutkan, dalam beberapa bulan kemudian, penanda bio neuroglial masih berterusan dalam sesetengah pesakit COVID-19.
Penanda keradangan ini dikaitkan dengan tindak balas imun yang tidak normal semasa fasa akut penyakit. Para penyelidik percaya penanda ini mungkin memainkan peranan dalam merawat COVID-19 dan jangkitan lain yang membawa kepada disfungsi otak akut.
Profesor Benedict Michael, penyiasat utama dan pengarah Infection Neuroscience Laboratory, University of London dan pakar neurologi serta perunding kehormat di The Walton Centre, dalam kenyataan akhbar berkata semasa pandemik COVID-19, komplikasi neurologi menjadi jelas dalam “perkadaran ketara pesakit dimasukkan ke hospital ,” termasuk mereka yang mempunyai jangkitan COVID-19 ringan. Walaupun beberapa gejala neurologi, seperti sakit kepala dan sakit otot (myalgia), yang selalunya ringan, beliau terus berkata, kemunculan komplikasi neurologi yang lebih teruk dan berpotensi mengubah hidup menjadi jelas. Komplikasi ini termasuk keradangan otak (encephalitis), sawan, dan strok.
Walaupun penyelesaian tindak balas keradangan dalam darah, penanda kecederaan otak berterusan dalam darah beberapa bulan selepas jangkitan COVID-19, terutamanya ke atas pesakit yang mengalami komplikasi otak seperti keradangan dan strok, jelas Dr Michael. Ini membayangkan kemungkinan keradangan dan kerosakan berterusan dalam otak yang tidak dapat dikesan melalui ujian darah, tambahnya.
Profesor Leonie Taams, ketua School of Immunology & Microbial Sciences menyebut dengan menggabungkan penyelidikan neurologi, imunologi dan jangkitan, mereka dapat mendedahkan beberapa penanda bio yang dikaitkan dengan komplikasi neurologi berkaitan COVID-19. Ini membantu dalam meletakkan asas untuk menjelaskan mekanisme yang berpotensi di sebalik komplikasi ini, katanya.
Walaupun kes ringan, jangkitan COVID-19 boleh menyebabkan kecederaan otak
Pada tahun 2022, penyelidik dari Universiti Oxford menerbitkan kertas kajian dalam jurnal Nature, menunjukkan bahawa walaupun kes ringan jangkitan COVID-19 boleh menyebabkan pengurangan jisim otak. Selepas menganalisis data daripada 785 pesakit, yang berumur 51 hingga 81 tahun, dalam pangkalan data UK, mereka mendapati pengurangan ketara dalam ketebalan bahan kelabu dalam parahippocampal gyrus dan orbitofrontal cortex (terletak di lobus hadapan bawah, mekanisme saraf utama untuk emosi manusia). Selain itu, saiz keseluruhan otak juga berkurangan, dengan purata pengecutan sebanyak 0.7 peratus di kawasan otak yang dikaitkan dengan deria bau.
Profesor Gwenaëlle Douaud, pengarang utama kajian itu, berkata dalam kenyataan media: “Walaupun jangkitan ringan untuk 96% peserta, kami melihat kehilangan lebih banyak jumlah bahan kelabu, dan kerosakan tisu yang lebih besar pada peserta yang dijangkiti, pada purata 4.5 bulan selepas jangkitan. Mereka juga menunjukkan penurunan yang lebih besar dalam kebolehan mental mereka untuk melakukan tugas yang kompleks, dan kemerosotan mental ini sebahagiannya berkaitan dengan keadaan otak yang tidak normal ini.”
Menurut Johns Hopkins Encephalitis Center, keradangan otak (encephalitis) boleh menyebabkan pembengkakan serebrum, mengakibatkan gejala seperti sakit kepala, leher kaku, kepekaan terhadap cahaya, kekeliruan mental, dan sawan. Dalam dekad yang lalu sahaja, lebih daripada 250,000 pesakit di Amerika Syarikat telah didiagnosis dengan encephalitis, dan keadaan ini lebih banyak berlaku kepada individu yang lebih muda.
Keradangan otak ini boleh membawa kepada pelbagai gejala, termasuk kekeliruan, perubahan personaliti, kehilangan ingatan, sawan, gangguan pergerakan, dan perubahan dalam penglihatan atau pendengaran.
Oleh itu, jika terdapat individu menunjukkan simptom yang dinyatakan di atas, mendapatkan rawatan perubatan segera adalah amat penting bagi menentukan kehadiran kondisi otak yang teruk. Dalam kes sedemikian, mereka perlu mengikuti nasihat pakar perubatan dan menjalani rawatan aktif.
