Para saintis Afrika Selatan menemui varian terbaharu COVID-19 yang mereka dakwa mungkin menjadi penyebab lonjakan jangkitan baharu di negara itu, mengakibatkan panik di seluruh dunia akan kebimbangan varian yang sangat bermutasi itu menular di peringkat global.
Afrika Selatan merekodkan lebih 200 kes baharu yang disahkan setiap hari sehingga baru-baru ini jumlah itu tiba-tiba meningkat kepada 2,465 pada 25 November. Para saintis mengkaji sampel virus dan mendapati kebanyakannya tertumpu di Gauteng, wilayah paling ramai penduduk di negara itu dan Johannesburg menemui varian baharu yang Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) namakan Omicron pada 26 November.
“Ini adalah varian mutasi yang menjadi kebimbangan serius,” kata Menteri Kesihatan Joe Phaahla ketika sidang media. Phaahla berkata varian terbaharu berada di sebalik “peningkatan eksponen” kes, tetapi pakar sedang cuba untuk mengesahkannya, kerana membuktikan hubung kait sebenar memerlukan masa.
Buat masa ini, tiada laporan berhubung varian itu di Malaysia dan kebanyakan kes masih tertumpu di Afrika Selatan dengan yang lain dilaporkan di Botswana, Israel, Hong Kong dan Malawi, di mana jangkitan itu dikenal pasti melalui kemasukan pelawat yang datang dari Afrika Selatan. Belgium melaporkan kes pertama varian itu pada 26 November.
Banyak Mutasi
Saintis Afrika Selatan Tulio de Oliveira berkata ketika taklimat media pada 25 November bahawa varian Omicron yang baharu ditemui mempunyai “buruj unik” dengan lebih 30 mutasi kepada protein spikenya, yang jauh lebih tinggi dan paling membimbangkan berbanding varian Delta. Memandangkan protein spike terikat pada sel yang dijangkiti, bilangan mutasi yang tinggi memberi kesan tentang betapa mudahnya varian itu boleh merebak di kalangan populasi dan meningkatkan risiko jangkitan semula.
Varian yang dikenali sebagai B.1.1.529, mengandungi sejumlah 50 mutasi. Ia mempunyai 10 mutasi pada reseptor ACE2, yang membolehkan virus itu menjangkiti sel manusia, berbanding tiga untuk varian Beta, dan dua untuk Delta, jelas Tulio de Oliveira.
Pengerusi COVID-19 Genomics Consortium UK, Profesor Sharon Peacock berkata kepada Reuters, “ini adalah varian yang lebih mudah disebarkan,” tetapi “jumlah signifikan mutasi yang dikesan benar-benar tidak diketahui”. Beliau menambah kajian sedang dijalankan pada kadar segera di Afrika Selatan tetapi mereka akan mengambil masa beberapa minggu untuk disiapkan.
Lawrence Young, ahli virologi dari Universiti Warwick, berkata kepada AP bahawa varian itu “kelihatan merebak dengan pantas,” walaupun buat masa ini ia hanya ditemui di bahagian Afrika Selatan.
Menurut Profesor Richard Lessells, dari Universiti KwaZulu-Natal di Afrika Selatan, varian terbaharu ini mempunyai persamaan dengan varian Beta dan Lambda, kerana ia terdedah untuk mengelak imuniti.
“Kesemua perkara berkaitan memberi kebimbangan kepada kita bahawa varian ini mungkin bukan sahaja meningkatkan kebolehjangkitan—sehingga tersebar dengan lebih cekap—tetapi mungkin juga dapat mengatasi bahagian sistem imun dan perlindungan yang ada dalam sistem imun kita,” kata Profesor Lessells.
Kes baharu yang dijangkiti di Afrika Selatan kebanyakannya ditemui pada golongan muda. Menurut Joe Phaahla, kira-kira 25 peratus dalam kategori umur 18 hingga 34 tahun telah menerima vaksinasi.
Seperti yang sama dengan varian Alpha, lelaran terakhir ini mungkin berasal dari individu lemah imun yang boleh mengubah suai virus secara genetik apabila sistem tubuh badannya tidak dapat menyingkirkannya tepat pada masa.
Sekatan perjalanan
Varian Omicron muncul ketika jangkaan peningkatan kemasukan pelawat dan pengembara peringkat global menjelang musim cuti hujung tahun dan PRN Sarawak di Malaysia yang akan diadakan.
Felo kanan Akademi Sains Malaysia, Dr Lam Sai Kit berkata, walaupun tiada laporan berhubung varian itu di Malaysia, negara perlu kekal berwaspada kerana ia muncul di tengah pergerakan orang ramai pada ketibaan masa yang begitu buruk.
Menteri Kesihatan Malaysia, Khairy Jamaluddin mengumumkan sekatan perjalanan pengembara warga Malaysia ke tujuh buah negara iaitu Afrika Selatan, Botswana, Eswatini, Lesotho, Mozambique, Namibia dan Zimbabwe bermula 27 November.
Beliau berkata ia merupakan inisiatif kerajaan dalam mempertingkatkan langkah pencegahan dan kawalan sempadan termasuk pengembara yang tiba di pintu masuk negara, sambil menekankan KKM sentiasa memantau laporan Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) dan negara lain berkaitan perkembangan varian Omicron.
Kumpulan Penasihat Teknikal WHO mengadakan mesyuarat tergempar secara maya mengenai Evolusi Virus SARS-CoV-2 dalam membincangkan dan menetapkan B.1.1.529 atau Omicron sebagai VOC (Variant of Concern) pada 26 November.
“Kami belum tahu sangat tentang perkara ini. Apa yang kami tahu ialah varian ini mempunyai sejumlah besar mutasi, dan kebimbangannya ialah apabila anda mempunyai begitu banyak mutasi, ia boleh memberi kesan kepada cara virus berkelakuan,” kata Maria Van Kerkhove, Ketua Penasihat Teknikal WHO mengenai COVID-19 kepada ABC News.
Memandangkan hanya terdapat kurang 100 jujukan genom penuh atas varian, kesan vaksin sedia ada tidak dapat ditentukan. “Ia akan mengambil masa beberapa minggu untuk kita memahami kesan varian ini terhadap mana-mana vaksin yang berpotensi,” kata Maria Van Kerkhove.
